Mesut Özilə qarşı haqsızlıq: faşizmin təzahürü - ŞƏRH
İdman meydanları həm də emosiyaların dözümünün sınağa çəkildiyi sahədir. Ancaq emosiya adı altında bəzən insanlıqdan uzaq hərəkətlərə də yol verilir. Bir dövlət başqa bir dövlətə, bir hakimiyyət isə digərinə öz kin-küdurətini idmanda da nümayiş etdirir.
İdman növləri arasında ən çox tamaşaçısı olan futbolda bu özünü daha qabarıq göstərir. Məsələn, İran idmançılarının İsraildən olan həmkarları ilə yarışdan imtina etməsi xəbəri elə çox yayılmır. Belə hadisəyə idman qurumları etiraz edirlər.
Amma futbolda bütün hadisələr çox sürətlə yayılır. İctimaiyyət də etiraz bildirir.
Mesut Özilin Almaniya millisində oynamaqdan imtina etməsi xəbəri idmansevərlərlə yanaşı, insansevənləri də narahat edib. Bu futbolçunun Almaniya kimi ölkədə ayrı-seçkiliyə məruz qalması ikrahedicidir. 80 il əvvəl 1938-ci ilin aprelində faşist Almaniyasında referendum keçirilib. Həmin siyasi tədbirin əsas mövzusu belə olub: “Güclü və böyük Almaniya üçün”. Cavab isə “Hə”, ya “Yox” olmalı idi. Bu siyasi aksiyanın dünyanın başına gətirəcəyi oyundan xəbərsiz olanlar “Hə” cavabını verməklə dünyada fəsada yol açmaq üçün Hitlerə siyasi dəstək verdilər.
Həmin referendumdan 80 il, faşist Almaniyasının məğlubiyyətindən 73 il ötsə də, insanlığa qarşı olan bu siyasi-ideoloji cərəyan, düşüncə Almaniyada və Avropanın başqa dövlətlərinin cəmiyyətində yaşamaqdadır.
Mesut Özil kimdir? O, 1988-ci il oktyabrın 15-də Almaniyanın Gelzenkirhen şəhərində anadan olub. Atası Mustafa Özil, anası isə Gülizar Özildir. Başqa sözlə, o, türk əsilli Almaniya vətəndaşıdır. Deməli, bu ölkənin bərabər hüquqlu vətəndaşıdır. Yəni, ölkənin kansleri Angela Merkelin hansı hüquqları varsa, Özil də onlara sahibdir. Ancaq Almaniyada Merkellə bağlı belə ayrı-seçkiliyə rast gəlinmir.
M.Özil Almaniya millisində 10 il oynayıb. O, karyerası dövründə Almaniyanın "Şalke", "Verder", İspaniyanın "Real Madrid" klublarının formasını geyinib. Hazırda İngiltərənin "Arsenal" komandasında çıxış edən 29 yaşlı hücuma meylli yarımmüdafiəçi dünya çempionu və gənclər arasında Avropa çempionu tituluna sahibdir.
M.Özil Almaniya Kubokunun, İngiltərə Kubokunun, İspaniya çempionatının və Kral Kubokunun qalibidir. Beş dəfə Almaniya millisinin ən yaxşı oyunçusu seçilib.
Hadisədən sonra Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan Almaniya millisindəki karyerasını bitirən M.Özilə dəstək verib: “Həmişə Almaniya yığma komandası üçün əlindən gələn hər şeyi ortaya qoyan bir gəncə qarşı dini baxışı səbəbindən belə irqçi yanaşma qəbuledilməzdir. Onun gözlərindən öpürəm və bəyanatını tamamilə dəstəkləyirəm”.
M.Özil intizamlı futbolçulardan sayılır. O, Almaniya yığması tərkibində həlledici oyunlarda çıxış müddətində cəmi iki dəfə sarı vərəqə alıb.
2009-cu ildən Almaniya millisinin formasını geyən futbolçu 92 oyunda 23 qol vurub və 28 məhsuldar ötürmə verib. O, 2014-cü ildə Almaniya milli komandasının heyətində dünya çempionu olub.
2018-ci ilin dünya çempionatında Almaniya millisi gözlənilən oynu göstərə bilmədi. Ancaq bunu tək günahkarı Özildirmi? Yaxud Özil Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanla foto çəkdirməsə idi, Almaniya dünya çempionu olacaqdı? Əlbəttə, yox! Mesut Özilə qarşı çıxışların əsas səbəbi Almaniyadakı faşizm düşüncəsinin yaşamasıdırsa, buna rəvac verən isə kansler Angela Merkelin Rəcəb Tayyib Ərdoğana olan hikkəsidir.
Başqa sözlə, özünü alman sayan idmançı Almaniyadakı hökumətin Türkiyədəki hakimiyyətə qarşı kinli siyasətin nəticəsində millidəki karyerasını vaxtından əvvəl başa vurmasına məcbur olub. Amma məğlubiyyətdən sonra komandanın baş məşqçisi Yoahim Lövlə müqavilə müddəti uzadılıb. Adətən belə hallarda baş məşqçi hədəfə alınır və o, istefaya göndərilir.
Milli, dini və irqi ayrı-seçkilik Avropa futbol arenalarında tez-tez baş verir. İrqi ayrı-seçkiliyə tez-tez məruz qalan futbolçulardan biri də Mario Balotellidir. O, İtaliyada anadan olub, lakin Qana əsillidir. Onun oynadığı komanda məğlub olan kimi Balotellinin ünvanına xoşagəlməz ifadələrlə yanaşı irqçi şüarlar da səslənir. Belə oyunlardan birindən sonra futbolçu ünvanına deyilənlərə dözməyərək ağlayıb.
Qonşu Rusiya futbolunda da mili, dini və irqi ayrı-seçkiliklə bağlı şüarlar səslənir. Ötən il FIFA Rusiya futbolunda irqçilik zəminində 200-dən çox diskriminasiya hallarının baş verdiyini qeydə alıb.
Həmin hesabatda futbol fanatlarının stadionda 72 dəfə neonasist simvolikası ilə görünməsi, əsasən çeçen və dağıstanlılar olmaqla, qafqazlılara 22 dəfə hücum olunması hadisəsi də qeyd edilib.
Hüquq müdafiəçiləri ifrat sağcılar və neonasistlərin bütün klubların azarkeşləri arasında olduğunu vurğulayırlar. Ancaq Rusiyanın “Spartak”, “Zenit”, MOİK, “Dinamo” və “Lokomotiv” kimi komandarının tərəfkeşləri arasında onların sayı daha çoxdur.
İran Futbol Federasiyası da Təbrizin “Traktorsazi” klubu barəsində ara-sıra yersiz və ayrı-seçkilik salan qərarlar qəbul edir.
“Traktorsazo” klubunu Super Liqa yarışlarına bir neçə gün qalmış İranın Futbol Federasiyası İntizam Komitəsi cəzalandırıb. Tərəfdarlar yeni mövsümdə komandanın ev sahibi kimi qatılacağı ilk matçı stadiondan izləyə bilməyəcəklər. Komitənin iddiasına görə, komanda azarkeşlərinə qoyulan qadağa 7 ay əvvəl “Traktorsazi” ilə “Saypa” komandalarının görüşündə baş verən hadisələrə görədir. Guya ötən mövsümdə Təbrizin Səhənd Stadionunda keçirilən yarışda “Traktorsazi” tərəfdarları rəqib komandanın baş məşqçisi və oyunçularına qarşı təhqiramiz şüarlar səsləndiriblər. Futbol Federasiyası hər zaman İranın Azərbaycan klublarına qarşı ayrı-seçkilik edib. Fars etnik qrupuna mənsub olanlar mütəşəkkil şəkildə stadiona toplaşaraq Azərbaycan türklərinə qarşı irqi və təhqiramiz ifadələr işlədəndə isə, həmin klubun tamaşaçılarına heç bir cəza tətbiq edilməyib.
Nəhayət, Fransa ikinci dəfə dünya çempionu oldu. Ona bu titulu Afrika mənşəli oyunçular qazandırdı. Çünki heyətdə yer alan 23 futbolçudan 14-ü Afrika, 1-i Filippin əsillidir. İki nəfər isə Karib hövzəsindəndir.
Almaniya vətəndaşı olan və orada doğulan Özilə münasibətlə müqayisə etsək, belə çıxır ki, əslən afrikalı olan bu gənclər çempion olmasa idi, Fransa cəmiyyəti onlara ən ağır cəzanın verilməsini tələb edəcəkdi?!
İdman insanlar, millətlər arasında ən gözəl əməkdaşlıq vasitəsidir. Buna siyasətin çirkabı qatılanda çox eybəcər olur. Odur ki, idmanı, o cümlədən futbolu eybəcərlikdən qorumaq bütün insanların işidir.
