İnkişaf var, amma neftdən asılılıq böyükdür - "Fitch" Azərbaycan iqtisadiyyatı haqqında
"Fitch" beynəlxalq reytinq agentliyi Azərbaycanın xarici valyutada uzunmüddətli defolt reytinqini "BB+" səviyyəsində təsdiqləyib.
FED.az xəbər verir ki, bu barədə agentliyin açıqlamasında bildirilir. Qurumun reytinq üzrə proqnozu isə "Sabit"dır.
Azərbaycanın 2019-cu ildəki iqtisadi vəziyyətini xarakterizə edən «Fitch Ratings» bildirir ki, ötən il ölkə karbohidrogen (neft qaz) sektorundan güclü surətdə asılı olub, əvəzində güclü xarici ticarət balansı və aşağı dövlət borcu olub.
Eyni zamanda Agentlik bildirir ki, ölkədə idarəetmə göstəriciləri və bank sektoru zəifdir.
«Fitch Ratings» bildirir ki, 2019-da Azərbaycandakı iqtisadi artım neftin orta hesabla 65 ABŞ dolları/barel olan sabit qiyməti və artan qaz hasilatı ilə dəstəklənir. 2020-ci ildə Şahdəniz 2 qaz yatağından yeni qaz hasilatı və Avropaya və Türkiyəyə ixrac gələcək illərdə böyük karbohidrogen gəlirlərini dəstəkləməyə davam edəcək, əvəzində neft hasilatının artımı yavaşıyacaq.
Agentlik bildirir ki, ötən il ölkə üzrə maliyyə profisiti ÜDM-in 6% qədər olub, amma neftin gözlənilən aşağı qiymətləri (2020-də 62.5 dollar və 2021-də 60 dollar gözlənilir) və daha yüksək sosial xərclər maliyyə profisitinin 2020-ci ildə ÜDM-in 4.4% -ə və 2021-ci ilə qədər 4.2% -ə enməsinə səbəb olmalıdır.
Məcburi tibbi sığorta proqramı (ÜDM-in 1.1% -i) və 2019-cu ildə dövlət maaşının artım tədbirlərindən dövlət sektoru əmək haqqı qanun layihəsi və sosial təminat töhfələrinə təsiri görüləcəkdir.
«2020-ci il büdcəsi, 2018-ci ildə qəbul edilmiş yenidən qurulmuş maliyyə qaydalarına uyğundur, 2019-cu ilin Noyabr ayında konsolidasiya edilmiş xərc artımını nominal şərtlər yerinə real olaraq 3% -ə qədər məhdudlaşdıraraq rahatlaşdı. Fiskal qayda, neft gəlirlərinin xərclənməsini də məhdudlaşdırır və qeyri-neft ilkin kəsirinin azalmasını zəruri edir. Siyasət sistemindəki son düzəlişlər, maliyyə qayda və orta müddətli borc idarəetmə strategiyasının qəbul edilməsindən qaynaqlanaraq, maliyyə çərçivəsinin etibarlılığına fayda verə bilər, lakin uyğunluq qeydləri hələ də məhduddur»-deyə agentlik yazır.
Bununla yanaşı, Agentlik bildirir ki, ölkə iqtisadiyyatı neftin qiymət şoklarına qarşı yüksək dərəcədə həssasdır. Çünki əmtəə ixracı cari hesab daxilolmalarının 67%-ni təşkil edir.
Agentlik yazır ki, neft qiymətlərinin dəyişkənliyinə baxmayaraq, dolların məzənnəsi 2017-ci ilin aprel ayından etibarən məzənnənin 1,7AZN/USD səviyyəsində sabitləşib. Amma bu vəziyyət, yeni bir neft qiymətinin şoku olacağı təqdirdə (yəni neft kəskin ucuzlaşsa), hakimiyyətin valyutanın amortizator kimi fəaliyyət göstərməsinə icazə verəcəyi (yəni manatın yeni devalvasiyasına icazə verilib-verilməyəcəyi) barədə suallar doğurur.
Fitch, Azərbaycanın geniş ictimai və siyasi sabitliyə davam edəcəyini və Ermənistanla Dağlıq Qarabağ münaqişəsində iqtisadi və maliyyə sabitliyinə təsir etməyəcəyini düşünür.
